Bu yazıya denk geldiyseniz ya radyasyon onkolojisiyle ilgileniyorsunuz ya da yapay zeka ile. Radyasyon onkolojisi hakkında detaylı bilgi için bir önceki yazımı okuyabilirsiniz. Yapay zekaya gelecek olursak, tıp mezunları için bilgisayar teknolojilerini anlamak zaten yeteri kadar zor, yapay zeka da bir o kadar karmaşık bir konu. Benim yapay zekayı merak serüvenim aslında bilgisayar ile başlamadı. Yapay zeka ile ilgilenenler bilir ki aslında bu mekanizma güçlü bir istatistiksel alt yapıya sahiptir. Yapay zeka modellerini, gelişmiş istatistiksel yöntemler kullanan algoritmalar olarak tanımlarsak yanlış bir tanım yapmış sayılmayız. Benim serüvenim de istatistik öğrendikten sonra makine öğrenmesine merak salmam ile başladı.
Bu yazımda yapay zekanın teknik detaylarına girmeyeceğim. Bunun nedenlerinden birincisi şu an yeterince uzman değilim, ikincisi ise anlatmak anlamaktan daha zor. :D Ancak, bu konuyla profesyonel olarak ilgilenen, benim de İstanbul Tıp Fakültesi’nden dönem arkadaşım Dr. Yusuf Yeşil’in platformu olan www.yesilscience.com ‘da çeşitli örneklere ve ilgili yazılara ulaşabilirsiniz.
Günümüzde birçok alana entegre edilen ve birçok iş sektöründe yaygın olarak kullanılmaya başlanan bu çağ atlatan teknoloji, tabii ki tıp alanında da yerini aldı. Sizin de bildiğiniz gibi sağlıkçılar profesyonel anlamda bilgisayar teknolojilerine uzaktır. Mühendisler de sağlık sektörüne, diğer alanlara kıyasla daha yabancıdır. Bu nedenle teknolojik gelişmeler en son sağlık alanına girer. Yapay zeka da tıp sektöründe yeni yeni kullanılıyor ve kullanım alanı çok hızlı bir şekilde artıyor. Yaklaşık 50 yıllık bir geçmişi olan yapay zekayı, artık daha yakından tanımamız gerekiyor.
Bu yazı içinde yapay zekanın tıp sektöründeki tüm kullanım alanlarından bahsetmem pek mümkün değil ancak bu uzun girişten sonra onkolojideki kullanım alanlarından ve gelecekte bizi nelerin beklediğinden bahsedeceğim.
Daha önceki yazımda biraz bahsetmiştim, kanser süreci şu şekilde gerçekleşir: tanı konulur, hastalık evrelenir, tedavi kararı verilir. Bu aşamalar çeşitli görüntüleme yöntemleri, patoloji raporları ve kanıta dayalı rehberler aracılığıyla gerçekleştirilir. Bunların dışında bir de kişiden kişiye değişen ve doktorun karar vermesini zorlaştıran ve önceden bilsek ne güzel olur dediğimiz bazı durumlar var. Örneğin tedaviye bağlı yan etki gelişimi, tedaviden ne kadar fayda görüleceği vb. Bu sonuçları önceden öngörebilmek için çeşitli istatistiksel yöntemlerle çeşitli özellikler ve nomogramlar tanımlanıyor. Bu tanımlamalar da doktorun karar vermesini kolaylaştırıyor. Şimdilik bu aşamalar cebimizde dursun.
Tıp eğitiminden hatırlarsınız, hastalık yoktur, hasta vardır. Her hastalık her hastada farklıdır ve tedaviyi hastaya özgü planlamak gerekir. Bu nedenle kişiye özgü tedavide, bahsettiğim rehberler ve tanımlamalara ek olarak doktorun tecrübesi de önemlidir. Tecrübe dediğimiz şeyi algoritmalaştırmak biraz zor gibi görünüyor fakat imkansız değil. Yapay zekanın en önemli özelliği kendi kendine öğrenebilmesi, yani bir nevi tecrübenizi ona aktarabilmenizdir.
Sonuç olarak onkoloji pratiğinde, tecrübe dahil bahsettiğim tüm bu basamaklarda yapay zeka bize yardım edebilir. Nereden biliyorsun diyebilirsiniz. Yapay zekaya nasıl güveneceğiz diyebilirsiniz. Özellikle son 2 yılda bu konularda yüzlerce bilimsel çalışma yapıldı ve yapılmaya devam ediliyor. Tanı koymadan tutun, hastanın yaşam süresini tahmin eden modellere kadar, yüksek doğruluk oranları gösteren yapay zeka modelleri oluşturuldu. Bunların dışında, ülkemizde yapay zeka algoritması kullanan tıbbi cihazlar bile mevcut. Bizim bu durumda yapay zekayı düşman olarak değil dost olarak algılamamız gerektiğini düşünüyorum.
Ha bu arada, yapay zeka mesleğimizi elimizden alabilir mi, dünyayı ele geçirebilir mi, kötü niyetli insanların eline geçerse ne olur, soruları en çok merak edilen konular. Bizim mesleğimizi olmasa da birçok mesleği insanlardan alacağını düşünüyorum ancak zamanla insanlar için yeni meslek alanları oluşacaktır. Dünyayı ele geçirme konusunda ise, zaten kötü niyetli yöneticiler tarafından yönetilen onlarca ülke var, bir şey değişeceğini sanmıyorum. Bakarsınız yapay zeka dünyayı ele geçirirse daha iyi yönetir!